Hier vind je de antwoorden op veelgestelde vragen over de bouw van het nieuwe rijkskantoor MonarchIV in Den Haag. Staat het antwoord op jouw vraag er nog niet bij? Stel je vraag door een e-mail te sturen naar onze omgevingsmanager.

Vragen algemeen  

Naar verwachting kan het kantoor open in de tweede helft van 2028

Het gebouw krijgt een ondergrondse parkeergarage van twee lagen die verbonden wordt met de parkeergarage van de bestaande Monarch gebouwen,

Het nieuwe rijkskantoor past in het bestemmingsplan. Er zal voor de bouw een omgevingsvergunning worden aangevraagd.

Begin 2025 start de aannemer met de bouwwerkzaamheden

Een houten gebouw is lichter dan een gebouw van staal of beton. Wanneer gewerkt wordt met lichter materiaal, kunnen er ook elektrische bouwmachines worden ingezet. Dit is belangrijk bij het Schoon en emissiearm bouwen (weinig stikstof en CO2). Een houten gebouw is ook beter voor het milieu omdat er bij het 'maken' van houten palen bijna geen CO2 vrij komt. Sterker nog: hout slaat CO2 op. We willen met de bouw van dit houten kantoorpand in de praktijk leren hoe het is om met hout te bouwen. Dat levert lessen op voor andere vastgoedeigenaren en bedrijven in de bouwsector.

 

Het Rijksvastgoedbedrijf bouwt dit rijkskantoor omdat de overheid over een paar jaar meer werkplekken in duurzame gebouwen wil hebben.

Die worden de komende jaren gerenoveerd en verduurzaamd.

Het Rijksvastgoedbedrijf heeft een routekaart gemaakt die stap voor stap uitlegt hoe gebouwen duurzaam gebouwd moeten worden. Routekaart verduurzamen | Onderwerp | Rijksvastgoedbedrijf

Helaas is overlast van dit bouwproject bijna onvermijdelijk. Het gebouw komt op een klein stuk grond, midden in de binnenstad. We willen die overlast wel zo veel mogelijk beperken. Hiervoor maken we duidelijke afspraken met de gemeente en de aannemer die de bouw straks gaat doen.

Onder hoogbouw verstaan we gebouwen hoger dan 35 meter of gebouwen met meer dan 10 verdiepingen (bron: kadaster).

Houtbouw is een bouwmethode waarbij hout wordt gebruikt als het belangrijkste bouwmateriaal voor gebouwen of andere constructies. Deze manier van bouwen heeft de laatste jaren steeds meer aandacht gekregen. Bouwen met hout heeft namelijk een aantal voordelen. Hout is een duurzaam materiaal, het isoleert goed, is beter voor het milieu dan beton of staal en er zijn nieuwe technologische ontwikkelingen die het makkelijker maken om in hout te bouwen. Houtbouw kan variëren van simpele huizen tot meer ingewikkelde gebouwen, zoals hoge houten torens of kantoorgebouwen. Het wordt vaak gezien als mooi, omdat het materiaal een warme uitstraling en veel comfort biedt.

Hout, beton, steen en glas zijn veelgebruikte materialen in de bouw. Houtbouw is een meer duurzame bouwmethode dan de traditionele bouwmethoden die gebruik maken van beton, staal en kunststof. Hout is een grondstof die de natuur zelf maakt en hout slaat CO2 langdurig op. De winning en productie van hout kost minder energie en veroorzaakt minder CO2 uitstoot dat de productie van traditionele bouwmaterialen. Het hout dat in Nederland gebruikt wordt voor houten hoofddraagconstructies heeft een Europese oorsprong en komt uit zogenaamde productiebossen. Dit in tegenstelling tot staal en beton waarvan de grondstoffen vanuit de gehele wereld kunnen komen. Daarbij werkt Nederland toe naar de volledig circulaire economie. Dit houdt in dat we in 2030 50% minder gebruik maken van metalen, minerale- en fossiele grondstoffen. Hout is hiervoor een goed alternatief. 

In Nederland is één gebouw in hout gebouwd dat boven de 70 meter hoog is;. HAUT in Amsterdam (73m.). Dit gebouw heeft een zogenaamde hybride constructie: deels hout en deels met beton/staal gebouwd. Meerdere gebouwen zijn in aanbouw of worden met een hybride constructie ontworpen, zoals rijkskantoren Monarch IV (72m) en Juliana van Stolberglaan (JvS, 76m) in Den Haag, Well House in Amsterdam (86m) en Dutch Mountains in Eindhoven (133m). In het buitenland staat meer hoogbouw in hout. Een bekend voorbeeld is het “Mjøstårnet” in Brumunddal, Noorwegen, dat met 85,4 meter hoogte (18 verdiepingen) het hoogste houten gebouw ter wereld was toen het in 2019 werd opgeleverd. Ook in Skellefteå, Zweden (Sara Kulturhus - 73 m), Wenen, Oostenrijk (HoHo – 84m) en in Wisconsin, VS (Ascent – 87m) zijn gebouwen hoger dan 70 meter van hout.

Het doel is om de vloeren voor de Monarch IV en de kern van hout te maken vanaf verdieping 4 t/m 18. Het plan is om zoveel mogelijk hout toe te passen in de constructie van de Monarch IV. 2 Minimaal 60% van de constructie moet gemaakt worden in hout. Dit geldt niet voor de parkeergarage en onderste twee bouwlagen, die worden uitgevoerd in beton. Het project is daardoor dus ook een hybride houtbouw project. Er wordt nu een marktpartij geselecteerd die het ontwerp, de realisatie en het onderhoud gaat doen. Het is aan de marktpartij om een ontwerp uit te werken dat aan de meegegeven eisen voldoet. We weten dus nu nog niet hoeveel hout er precies in de Monarch IV constructie komt. 

Houtsoorten die als constructiemateriaal worden toegepast in de bouw zijn naaldhoutsoorten: Vuren, Grenen, Douglas en Oregon Pine, Western redcedar en Lariks. Deze worden gebruikt voor verschillende doeleinden. Zoals bijvoorbeeld voorvloerbalken of als staanders in wanden. Ook kun je deze houtsoorten gebruiken voor het maken van gelijmde lamellen in de vorm van een balk, kolom of als Cross Laminated Timber (hierna CLT), gekruist gelijmde houten lamellen toegepast als vloer- of wandelement. Als afwerkingsmateriaal wordt ook hardhout toegepast, waaronder o.a. Azobe, Meranti, Iroko, Guariuba.

Bouwen in hout is net zo veilig als bouwen in traditionele bouw. Ieder gebouw moet voldoen aan dezelfde brandveiligheidseisen die gesteld worden door wet- en regelgeving. Als het plan niet voldoet, mag er niet gestart worden met de bouw. Een voorbeeld van een maatregel is het toepassen van een sprinklerinstallatie. Mocht er ondanks die maatregel toch brand ontstaan, dan zegt de wetdat mensen ruim voldoende tijd moeten hebben om het gebouw te ontvluchten. Er komen via de NTA (Nederlandse Technische Afspraak), die nog in ontwikkeling is, aanvullende brandveiligheidsmaatregelen voor massieve hout(hoog)bouw.

De technische mogelijkheden én de wet- en regelgeving voor brandveiligheid bij houtbouw zijn in ontwikkeling, maar in ieder gebouw moet maatregelen genomen worden om brandwerendheid te garanderen. Bij een houten constructie is de meest gebruikte maatregel op dit moment om het hout in te pakken met gips of cementgebonden materialen (zoals gipsplaat). In dit geval zie je het hout niet meer, maar schoonheid van hout is niet het belangrijkste doel van bouwen in hout.

Als we het over traditioneel bouwen hebben dan hebben we het over een betonnen constructie en bij houtbouw over een houten constructie. In het aalgemeen is een houten constructie duurder. Bij hoge houtbouw komt dit onder andere door de kosten van de sprinkler installatie. Als we alleen naar de meerkosten van de houten constructie kijken inclusief de bijbehorende sprinkler dan geeft dit voor de Monarch IV een verschil van ca. +10% ten opzichte van traditionele bouw. Het is belangrijk om te beseffen dat de bouwkosten per project niet alleen verschillen vanwege de bouwmethode en constructie, maar ook de locatie, grootte van het bouwplot, hoogte van het gebouw, vormfactoren, etc. zijn van invloed op de kosten. Bouwkosten voor de constructie zijn ca. 10% van de gehele bouwkosten.

Je moet in het ontwerp al bedenken of je het hout gaat impregneren, of je het gaat behandelen met goede verf, beits of olie, of het gaat bekleden. Bij goed beheer en onderhoud (zoals voldoende preventieve maatregelen tegen vocht, schimmel, houtrot etc.) kan een gebouw met een houten constructie net zo lang meegaan als een gebouw gemaakt van steenachtige materialen en/of staal.

Dit hangt voor een groot deel af van de toegepaste houtsoort, de afwerking, de locatie en hoe goed het hout is en wordt onderhouden. Als de constructie buiten zichtbaar is wordt het blootgesteld aan het klimaat (regen, temperatuur, vochtigheid) en zijn beheers- en onderhoudsmaatregelen nodig om te zorgen dat de constructie in tact blijft. Als de constructie niet wordt blootgesteld aan het klimaat is beheer en onderhoud nog steeds nodig, maar zal het verweer van het hout minder zijn.

De geschiktheid van de ondergrond wijkt niet af van die van andere bouwmethoden. De fundering, de parkeergarage en twee bouwlagen bovengronds worden voor de Monarch IV uitgevoerd in beton.

Die ervaringen hebben wij als Rijksoverheid nog niet op deze schaal, maar met de Monarch IV en JvS hopen we samen met de markt ervaring op te doen.

Houtconstructies kunnen eeuwenlang meegaan wanneer je ze voldoende en duurzaam beschermd tegen invloeden van buitenaf. De levensduur verschilt dan niet van andere bouwmethoden of -materialen.

Dat is nu lastig in te schatten, omdat we nog geen ervaring hebben met het onderhouden van hoge houten (kantoor)panden. Mede daarom is er gekozen voor de zogenoemde tweefasen aanpak, In deze aanpak stellen we de precieze prijsbepaling uit tot na het ontwerp. Wanneer het ontwerp klaar is kun je nog beter berekenen wat een gebouw gaat kosten. Zo kunnen wij, met behulp van de aannemer, na de ontwerpfase bepalen wat de te verwachtte realisatie- en onderhoudskosten zijn.

Het gebouw wordt zoals ieder gebouw beïnvloed door allerlei soorten trillingen en ook door de wind die waait in Den Haag. Elk gebouw, ook een houten gebouw, moet voldoen aan de wettelijke eisen voor stabiliteit en daarmee de veiligheid van het gebouw. Gebouwen van hout zijn licht van gewicht en daardoor gevoeliger voor trillingen door bijvoorbeeld wind of verkeer. Om deze trillingen op te vangen moeten maatregelen genomen worden zoals het toevoegen van extra gewicht. Hier moet in het ontwerp van deze gebouwen rekening mee worden gehouden. Tegelijkertijd is hout een flexibel materiaal, dat kan uitrekken en vervormen zonder te breken.

Dat hangt af van de mate waarin lucht- en contactgeluid worden geïsoleerd bij houten gebouwen. De houten gebouwen die nu gebouwd worden moeten voldoen aan de eisen van geluidsoverdracht. Dit zijn eisen voor een maximaal contactgeluid en luchtgeluid. Met dempende materialen, massa toevoegingen en kierdichting kunnen deze eisen behaald worden in een houten gebouw.

Het hout dat in Nederland gebruikt wordt voor houten hoofddraagconstructies is Europees en komt uit zogenaamde productie bossen. Dit in tegenstelling tot staal en beton waarvan de grondstoffen vanuit de hele wereld kunnen komen.